بهروز فرهادیان - 1365
نماز جمعه برای همیشه عامل وحدت است ، اگر. . .
نوع تعالیم دین اسلام و شیوه های رفتاری مسلمین ، اقتضای وحدت و همدلی دارد تا در برابر جهانی از مخالفین و معاندین توان زندگی و حرکت داشته باشند . صراحت آیات کریمه قرآن بر دعوت مسلمین به برادری و اتحاد و نکوهش تفرقه گرایی و سنت و سیرة پیشوایان معصوم علیهم السلام مؤید این امر است .
در حافظة تاریخ ، نمونه های بسیاری می توان یافت که مسلمانان با حفظ اختلاف نظرها و برداشت ها و دیدگاه ها ، وحدت اجتماعی را تحقق بخشیدند و از تفاوت آراء به تقابل و تفارق در اجتماع کشیده نشدند . هرگاه وحدت گرایی مسلمین به واقعیت پیوسته ، ماندگارترین تجلیات انسانی و حیات اجتماعی را برجای نهاده است . سیری در تاریخ گذشته برای جامعة اسلامی امروز که بار قرن ها مبارزه و ظلم ستیزی و محرومیت و رنج مسلمانان را به دوش دارد ، درس آموز است .
تاریخ چنین می آموزد که تلخ کامی ها ، مصائب و عقب ماندگی ها به دلیل غفلت از آموزه های دینی و تفرق مسلمین بوده است . آنجا که مسلمین از تفاوت در منظرهای فکری به تقابل با یکدیگر روی آوردند و بر هم شوریدند و تیغ بر یکدیگر کشیدند ، جز شکست و حرمان و چیرگی نامسلمانان حاصلی نداشت .
در همة حوادث تلخ ، بزرگان و سران قوم به نوعی نقش داشتند . مردمی که بنا به اعتقادات دینی ، سران را امناء خویش می پنداشتند ، با بروز اختلاف در میان آنان ، شعبه شعبه شده و هر یک روی به کسی می نهادند و با غفلت از دعوت دین به اخوت و حسن ظن با یکدیگر و خشم و بغض با کفار ، با هم کیشان دشمنی می کردند و با دشمنان ، مدارا .
بر آن همه واقعیت های عبرت انگیز نمی توان چشم بست . آنکه امید به آینده دارد و به افق دور دست چشم دوخته باید از گذشته درس بیاموزد . افرادی که با وجود اشتراک در مبانی اعتقادی ، بینش ها و روش های متفاوت را دال بر جدایی می دانند ، یا با شنیدن سخنی خلاف آنچه خود می پندارند ، صاحب سخن را به خروج از دین و خودباختگی و کج اندیشی متهم می کنند ، نیاز به بازنگری نقادانه در پندار و رفتار خویش دارند . تاریخ جز ناگواری و زشتی و پلشتی نتیجه ای برای چنان تفکری بیاد ندارد . خودخواهی ، گروه گرایی ، شخصیت پرستی ، مقام خواهی و تعصب کور ، از دلایل ترجیح تفرقه بر وحدت است . اما اخلاق و منش مسلمانی با چنین مشی اجتماعی بیگانه است .
سخن دیگر اینکه ، اگر محوری برای وحدت مردم وجود داشته باشد ، علماء و سیاستمداران که سکانداران جریان های گوناگون فکری هستند ، می توانند با تقویت آن محور ، جامعه را به بالاترین حد سلامت و کارآیی سوق دهند . در جامعة اسلامی ، محور اتحاد ، رهبری است . رهبری ، با تکیه بر ارزش های دینی و پاس داشتن حق الناس و با دیدگاهی فراتر از گرایش های جناحی عزت جامعه را با وحدت مردم تأمین می کند .
رهبری در عین قبول روش ها و انواع نگرش ها در چگونگی راه بردن جامعه به سوی تعالی فردی و اجتماعی ، با سعة صدر و روشن بینی ، گروه ها و جناح های سیاسی و فکری معتقد به اصول نظام را حفظ کرده و برای سعادت و سلامتی جامعه به یاری می گیرد .
از آنجا که ائمه جمعه منصوب رهبری اند ، باید با رعایت انصاف و عدالت از طرح مسائل اختلاف برانگیز و ترجیح مصالح یک جناح بر مصلحت جامعه بپرهیزد . موضع گیری علیه برخی که به دلیل اختلاف در دیدگاه های سیاسی و راهبردها ، هدف زخم زبان و طعنه و عیب جویی قرار می گیرند ، از هیچ سخنران یا خطیب جمعه ای پسندیده نیست . موضع گیری های غیرمنصفانه و تحلیل های تک زاویه ای به تدریج موجب به حاشیه راندن عده ای از مردم از نماز جمعه خواهد شد .
حفظ منزلت و شخصیت کسانی که پایبند به ارکان نظام و ارزش های اسلامی هستند ـ و حتی کسانی که مسلمان نیستند اما تابع حکومت اسلامی اند ـ بر همگان فرض است . پایبند نبودن عملی به آموزه های اسلامی در مکان هایی که به نوعی به پرستش و تربیت و تزکیه نفس مرتبط اند ، مردم را در پذیرش سخنان حق دچار تردید می کند . اگر در این حیات گذرا در برابر سدی که در پذیرش سخنان حق بوجود می آورند ، خود را پاسخگو نبینند ، در «روز داوری» و در محضر آن «داور دادار» دستاویزی نخواهند یافت .
وظیفة خطیر علما دین و شخصیت های مذهبی ، فکری و سیاسی حکم می کند که از افتادن در دام تفرقه گرایی اجتناب ورزیده و با صف بندی های متعدد موجب کاهش قدرت نظام نشوند . اگر اینان با توجیهات گوناگون ، زمینه ساز تفرقه و اختلاف میان مردم شوند ، از مردم انتظار وحدت و همدلی نباید داشت .